BETON SINIFLARI

KIVAM SINIFLARI

Beton kıvamı, aşağıda verilen çökme sınıflarına göre sınıflandırılır. Verilen kıvam sınıfları arasında doğrudan ilişki kurulamaz. Özel durumlarda kıvam, hedef değerlerle de tanımlanabilir. Nemli toprak kıvamındaki, özel yöntemle sıkıştırılmak üzere tasarlanmış çok düşük su içeriğine sahip olan benzeri betonlar için kıvam sınıflandırılmaz.

Çökme (Slump) deneyi yapılırken;

•Çökme hunisi düz bir zemine konur.

•Standart çökme hunisi üç eşit kademede doldurulup, her kademede standart şişleme çubuğuyla şişlenir.

•Huni tamamen dolunca üst yüzeyi mala ile düzlenir.

•Huni yavaşça yukarı doğru kaldırılır; bu sırada taze beton kendi ağırlığıyla çöker.

•Şişleme çubuğu huninin üzerine konur ve çöken betonun üst seviyesinden çubuğun altına kadar olan

•mesafe ölçülür.

•Bu uzunluk, taze betonun çökme değeri olarak adlandırılır.

Sınıf	Sıkıştırılabilme Derecesi
C0	≥ 1,46
C1	1,45-1,26
C2	1,25-1,11
C3	1,10-1,04

Sınıf	Çökme (mm)
S1	10-40
S2	50-90
S3	100-150
S4	160-210
S5	≥ 220

Sınıf	Yayılma Çapı (mm)
F1	≤ 340
F2	350-410
F3	420-480
F4	490-550
F5	560-620
F6	≥ 630

Sınıf	Vebe Süresi (Saniye)
V0	≥ 31
V1	30-21
V2	20-11
V3	10-6
V4	5-3

Agrega En Büyük Tane Büyüklüğüne Göre Betonun Sınıflandırılması

•Betonun agrega en büyük tane büyüklüğüne göre sınıflandırılmasında, betonda kullanılan en büyük agrega tane sınıfının üst anma büyüklüğü (D’en çok) esas alınır.

•D’en çok, EN 12620: 2000’e göre, agrega büyüklüğüne bağlı olarak tanımlanan en büyük elek göz açıklığıdır.

Sertleşmiş Beton

Basınç Dayanımı Sınıfları

•Betonun, basınç dayanımına göre sınıflandırılmasında, normal beton ve ağır beton ve hafi f beton için aşağıda sınıflandırılmıştır. Sınıflandırmada, çapı 150 mm ve yüksekliği 300 mm olan silindir şekilli numunenin 28 günlük karakteristik basınç dayanımı (f’ck sil) veya kenar uzunluğu 150 mm olan kup şekilli numunenin 28 günlük karakteristik basınç dayanımı (f’ck küp) kullanılabilir.

•Özel durumlarda, ilgili tasarım standardının izin vermesi koşulu ile dayanım seviyelerinin ara değerleri de kullanılabilir.

NORMAL VE AĞIR BETON İÇİN BASINÇ DAYANIMI SINIFLARI

Basınç Dayanımı Sınıfı	En Düşük Karakteristik Silindir Dayanımı (Silindir)	En Düşük Karakteristik Küp Dayanımı (Küp)
C8/10	8	10
C12/15	12	15
C16/20	16	20
C20/25	20	25
C25/30	25	30
C30/37	30	37
C35/45	35	45
C40/50	40	50
C45/55	45	55
C50/60	50	60
C55/67	55	67
C60/75	60	75
C70/85	70	85
C80/95	80	95
C90/105	90	105
C100/115	100	115

HAFİF BETONUN BASINÇ DAYANIM SINIFLARI

Basınç Dayanımı Sınıfı	En Düşük Karakteristik Silindir Dayanımı	En Düşük Karakteristik Küp Dayanımı
LC8/9	8	9
LC12/13	12	13
LC16/18	16	18
LC20/22	20	22
LC25/28	25	28
LC30/33	30	33
LC35/38	35	38
LC40/44	40	44
LC45/50	45	50
LC50/55	50	55
LC55/60	55	60
LC60/66	60	66
LC70/77	70	77
LC80/88	80	88
a) Küp ve silindir numune basınç dayanımları arasında yeterli kesinliğe sahip ilişki kurulması ve bu ilişkinin belgelendirilmesişartıyla, verilen bu dayanımlardan başka değerler de kullanılabilir.

Hafif betonun yoğunluğa göre sınıflandırılmasında, aşağıda verilen sınıflar uygulanır.

Hafif Betonun Yoğunluğa Göre Sınıflandırılması

# Hafif betonun yoğunluğu, aynı zamanda hedef değerle de tanımlanabilir.

Yoğunluk Sınıfı	1,0 D	1,2 D	1,4 D	1,6 D	1,8 D	2,0 D
Yoğunluk	≥ 800	≥ 1000	≥ 1200	≥ 1400	≥ 1600	≥ 1800
Aralığı	ve	ve	ve	ve	ve	ve
Kg/m3	≤ 1000	≥ 1200	≥ 1400	≥ 1600	≥ 1800	≥ 2000

Beton Özellikleri ve Doğrulama Metotları

Bileşen Malzemeler İçin Temel Özellikler

Genel

•Bileşen malzemeler, beton dayanıklılığını olumsuz etkileyebilecek veya donatı korozyonuna sebep olabilecek miktarda zararlı madde içermemeli ve betonda kullanım amacına uygun olmalıdır. Bileşen malzemelerin genelde uygunluğunun belirlenmiş olması, bu malzemelerin her durumda ve her beton bileşimi için uygun olduğunu göstermez. Bu standarda uygun betonlarda, sadece öngörülen uygulamalar için uygunluğu belirlenmiş bileşen malzemeler kullanılır.

•Bileşen malzemenin, özellikle bu standarda uygun betonda kullanımıyla ilişkili Avrupa Teknik onayı.

•Betonun kullanılacağı yerde geçerli, özellikle bileşen malzemenin bu standarda uygun betonda kullanımıyla ilgili ulusal standart veya şartname.

Çimento;

Beton üretiminde kullanılan çimentonun EN 197-1 veya TS 10157 Sülfatlara Dayanıklı Çimento veya TS 21 Beyaz C-Çimento’ya genel uygunluğu kanıtlanmış olmalıdır.

Agregalar;

•Normal ve ağır agregaların TS 706 EN 12620:2000,

•Hafif agregaların pr EN 13055-1:1997, standartlarına uygunluğu kanıtlanmalıdır;

Geri kazanılan agregalarla ilgili hükümler henüz standartlarda yer almamıştır.

Karma Suyu;

Karma suyu ve beton üretiminden ortaya çıkan atık sudan tekrar geri kazanılan suyun EN 1008: 1997’ye uygunluğu kanıtlanmalıdır.

Kimyasal Katkı Maddeleri;

Kimyasal katkı maddelerinin, EN 934-2’ye genel uygunluğu kanıtlanmalıdır.

Mineral Katkılar (Mineral Dolgular ve Boya Maddeleri Dahil)

•Tip I mineral katkıların genel uygunluğu, aşağıda verildiği gibi kanıtlanmalıdır.

•Filler agregaların, TS EN 12620:2000’e uygunluğu.

•Boya maddelerinin, EN 12878’e uygunluğu.

•Tip II mineral katkıların,

•Ucucu kulun, EN 450’ye uygunluğu.

•Silis dumanının tozu, pr EN 13263: 1998’e uygunluğu, kanıtlanmalıdır.

Beton Bileşimi İçin Temel Özellikler

Genel

•Tasarlanmış veya tarif edilmiş betonun bileşim oranları ve bileşen malzemeleri, kıvam, yoğunluk, dayanım, dayanıklılık, betona gömülü çelik donatının korozyondan korunmasına ilişkin taze ve sertleşmiş beton için belirlenmiş özellikleri sağlamak üzere, imalat işlemi ve beton yapının öngörülen yapım yöntemi de dikkate alınarak seçilmelidir.

•Beton üreticisi, şartnamede ayrıntılı olarak belirtilmemişse, bileşen malzemelerin tip ve sınıflarını, belirlenmiş çevre icin oluşturmuş olduğu uygunluk kriterlerine göre seçmelidir.

•Beton, aksi belirtilmemişse, taze betonun ayrışması ve terlemesi en az olacak şekilde tasarlanmalıdır.

•Yapıda, betonun gerekli özelliklerinin sağlanması ancak taze betonun, kullanım yerinde belirli uygulama kurallarına göre işleme tabi tutulmasıyla gerçekleştirilebilir. Bu nedenle bu standart da verilen şartlara ilaveten betonun taşınması, yerleştirilmesi, sıkıştırılması, kuru ve daha sonraki işlemler, betonun belirlenmesinde dikkate alınmalıdır (ENV 13670-1 veya ilgili diğer standartlar). Bu özelliklerden çoğu genellikle birbirine bağlıdır. Bu şartların hepsinin sağlanması durumunda, yapıdaki beton ve standart deney numunesi betonu arasındaki herhangi kalite farkı, malzeme için kısmi güvenlik katsayısı sınırları içerisinde kalır (ENV 1992-1-1).

Standarda göre tarif edilmiş betonun birleşimi aşağıda verilenlerle sınırlandırılmıştır.

•Doğal normal agrega,

•Çimento miktarı ve su/çimento oranında dikkate alınmamak şartıyla toz şeklinde mineral katkı,

•Hava surukleyiciler haric beton icindeki kimyasal katkılar,

•Başlangıç deneyleri için gerekli kriterleri sağlayacak bileşim oranları.

Betonun kullanılacağı yerde geçerli şartnamelerde, yerel çevre şartlarına uygun malzemelerinin tip ve sınıfları belirlenmiş olabilir.

Çimentonun Seçimi

Çimento, aşağıdaki veriler bakımından uygunluğu belirlenmiş olan çimentolardan seçilmelidir.

•Yapım (inşaat) Yöntemi,

•Beton yapının kullanım amacı,

•Kur şartları (ısıl işlem gibi),

•Yapı boyutları (ısı gelişimi),

•Yapının maruz kalacağı çevre şartları,

•Bileşenlerden kaynaklanan alkaliler ile agrega arasında etkileşme olması ihtimali.

Agregaların Kullanımı

Genel

Agrega tipi, tane büyüklüğü dağılımı ve yassılık - uzunluk, donma/çözülme dayanıklılığı, aşınma dayanıklılığı, incelik gibi agrega özellikleri, aşağıda verilenler dikkate alınarak seçilmelidir:

Yapım (inşaat) yöntemi,

•Betonun yapıda kullanım amacı,

•Betonun maruz kalacağı çevre koşulları,

•Görünür agrega yüzeyi veya yüzey bitirme işlemlerinin gerektirdiği diğer özellikler.

Agrega en büyük anma tane büyüklüğü (D’en çok), donatının beton örtü tabakası (pas payı) ve beton eleman kesitinin en küçük boyutu dikkate alınarak belirlenmelidir.

Tuvenan Agrega

TS EN 12620: 2000’e uygun tuvenan agrega, sadece C 12/15 veya daha düşük basınç dayanım sınıfındaki betonlarda kullanılabilir.

Geri Kazanılmış Agrega

Yıkama suyundan veya taze betondan geri kazanılarak elde edilen agrega da beton agregası olarak kullanılabilir.

Tane sınıflarına ayrılmamış haldeki geri kazanılmış agrega, toplam agreganın %5’inden daha fazla miktarda kullanılmamalıdır. Geri kazan ilmiş agreganın, toplam agreganın %5’inden daha fazla miktarda kullanılabilmesi için, bu agreganın asıl agrega ile aynı tipte olması, iri ve ince agrega olmak üzere en az iki tane sınıfına ayrılmış olması ve TS EN 12620: 2000’e uygun olması gereklidir.

Alkali- Silika Reaksiyonuna Direnç

Agreganın, alkaliler (cimento veya diğer kaynaklardan gelen Na2O ve K2O) ile reaksiyona girmesinden şuphe duyulan silika türlerini ihtiva etmesi ve betonun rutubetli ortamda bulunması halinde, zararlı alkali- silika reaksiyonunu önlemek üzere uygunluğu kanıtlanmış işlemler kullanılarak önlemler alınmalıdır. Çimento ve agreganın özel kombinasyonu kullanılarak yapılan uzun sureli deneyim dikkate alınarak agreganın jeolojik kaynağına uygun önlemler alınmalıdır.

Geri Kazanılmış Suyun Kullanımı

Beton üretiminden çıkan kullanılmış su, TS EN 1008:1997’de bu tur suyun kullanımıyla ilgili belirlenmiş şartlara uygun şekilde kullanılabilir.

Mineral Katkıların Kullanımı

Genel

•Tip I ve Tip II mineral katkıların betonda kullanım miktarı başlangıç deneyleriyle belirlenmelidir. TS EN 206-1 (Ek A).

•Fazla miktarda mineral katkı kullanımının, dayanım haricindeki özellikler üzerindeki etkisi dikkate alınmalıdır.

•Tip II mineral katkılar, uygunluğunun belirlenmesi şartıyla, çimento bileşimindeki çimento miktarına ve su/çimento oranına ilişkin hesaplamalarda dikkate alınabilir.

•Uçucu kul ve silis dumanı için k - değeri kavramının uygunluğu kanıtlanmalıdır. Eşdeğer beton performansı kavramı ,modifiye k-değeri kuralı kavramı ve daha yüksek k-değeri gibi diğer kavramların uygunluğu, diğer mineral katkılar (Tip I dahil) veya mineral katkıların kombinasyonu kullanılması durumunda belirlenmiş olmalıdır.

Not - Uygunluk aşağıda verilenlerden birisine göre belirlenebilir.

Söz konusu mineral katkının EN 206-1’e uygun betonda özel kullanımı ile ilgili

•Avrupa Teknik Onayı.

•Özel olarak mineral katkının EN 206-1’e uygun betonda kullanımıyla ilgili, betonun kullanılacağı yerde mevcut ulusal standart veya şartname.

Sınıflandırma

Çevre etkileriyle ilgili etki sınıfları

Çevreden kaynaklanan etkiler, çevre etki çizelgesinde verilen etki sınıfları şeklinde tasnif edilebilir. Verilen örnekler bilgi içindir.

Not - Seçilecek etki sınıfı, betonun kullanılacağı yerde geçerli tedbirlere bağlıdır. Bu etki sınıflamasına, betonun kullanılacağı yerdeki mevcut özel şartlar, paslanmaz çelik veya korozyona dayanıklı diğer metal kullanımı veya beton veya donatıda koruyucu kaplama kullanımı gibi koruyucu önlemler dahil edilmemiştir.

Beton, çevresel etki çizelgesinde tanımlanan etkilerin birden daha fazlasına maruz kalabilir ve bu nedenle betonun maruz kaldığı çevre şartlarının, etki sınıflarının birleşimi olarak ifade edilmesi gerekli olabilir.

Tolga KARANFİL

Etiketler:

BETON SINIFLARI

Etiketler:

İletişim