Kum kalıba döküm en çok kullanılan döküm yöntemlerinin başında gelmektedir. Çok farklı büyüklükteki parçalara uygulanışı ve kalıplama maliyetinin az oluşu nedeniyle tercih sebebidir. Kum kalıba döküm yöntemi el kalıplama ve makine yardımıyla kalıplama olarak iki bölüme ayrılır. Döküm işlemi esnasında yer çekimi kuvvetinden yararlanılır. Yöntem, döküm parçalarının tek veya küçük çaplı seri üretimi için uygundur. 400 tona kadar parçaların dökümü mümkündür. Makineler yardımıyla gerçekleştirilen kum kalıba döküm yönteminde; kalıp kumuna çeşitli makineler kullanılarak şekil verilir. Yine burada da döküm, yerçekimi kuvvetinin etkisiyle gerçekleştirilir. Bir kaç gramdan birkaç tona kadar parçaların dökümü mümkündür. Kum kalıba döküm daha çok yaş kum ile hazırlanan kalıplar ile gerçekleştirilmektedir. Yaş kum; SiO2 tanecikleri, kil, su ve diğer ilavelerin meydana getirdiği plastik bir karışımdır. ’YAŞ’ terimi içerdiği nem yüzünden verilmiş olup, kuru kum karışımından olan farkını belirtmektedir.
YAŞ KUM KALIBIN BAŞLICA AVANTAJLARI;
•Büyük fleksibilitesi,
•Su ve diğer ilavelerin tazelenmesi ile defalarca kullanılabilmesi
•En ucuz kalıplama yöntemi oluşudur.
YAŞ KUM KALIBIN DEZAVANTAJLARI;
•Kalıbın daha yüksek mukavemet ve erozyon direncine sahip olması gerektiği durumlarda
•daha yüksek boyut hassasiyeti ve yüzey kalitesini istendiği durumlarda tercih edilmez.
Yaş kum ile hazırlana kalıp, fırın içinde 150 C-350 C sıcaklığa ısıtılmış hava ile kurutularak mukavemet kazandırılır. Kalıba kurutma sonrası daha yüksek sertlik ve refrakterlik özelliği sağlanır. Kurutmada kaybedilen zaman başlıca dezavantajı oluşturur. Yaş kum kalıp yöntemine nazaran nem kontrolü daha az kritiktir. Ayrıca kalıbın dökümden önce bir süre beklemesi, yaş kum kalıplarda olduğu gibi kuruma ve yüzeyin gevrekleşmesi gibi sorunlara yol açmaz. Kurutma işlemi sırasında sıcaklığın 400 C üzerine çıkılmadan yapılmasına özen gösterilmelidir. Aksi halde; bağlanmış su kaybı killerin mukavemet özellikleri üzerinde yıkıcı bir etki gösterecektir. Kurutma kendi kendine havada değil fakat bir ısı kaynağı ile yapıldığında, sıcaklık artışına paralel olarak önemli oranda bölgesel nem konsantrasyonu meydana gelebilir. Oda sıcaklığında nem yalnız kurutulan yüzeyden dışarı çıkar. Oysa daha yüksek sıcaklıklarda nemin hareketi her iki yönde olmaktadır. Dolayısıyla bu şekildeki kısmen kurulmuş kalıplarda vakit kaybetmeden döküme geçilmelidir.
Tolga KARANFİL